Ilnica dhe bjeshka e Hinoskes, rreze malit te Velivarit eshte nje nga destinacionet turistike me terheqese dhe te aksesushme ne Diber. Në 1710 m mbi nivelin e detit, Bjeshkët e Ilnicës janë të pasura më bimë të ndryshme medicinale, që njihen për vetitë e pafundme shëndetësore që kanë.
Në fshatin Ilnicë, thuajse të gjithë banorët nga fëmijët e deri tek të rriturit mbledhin bimë medicinale, një ndër to është dhe Valentina Shehu.
E ka nisur këtë punë që në moshën 8 vjeçare, kur e merrnin prindërit dhe motra më e madhe në mal, e sot i numërohen plot 22 vite që kultivon bimë medicinale të ndryshme si: boronica, tërfil të kuq, tërfil të verdhë, aguliçe, gjethe boronice, çaj mali, lisna etj.
Valentina flet për pasionin e madh që ka për këtë punë, pavarësisht vështirësive që has në mbledhjen e këtyre bimëve. “Punën e nis në orën 3 të mëngjesit dhe qëndroj 8 – 12 orë në bjeshkë për të mbledhur sa më shumë bimë”- thotë Valentina. Vështirësi kam plot, që nga orët e zgjatura që më duhet të punoj, ngjitja në mal me mushkë e deri tek orari i vonë që kthehem”- shton ajo.
Me këtë punë mbaj familjen, nënën 97-vjeçare e cila ende kontribuon në tharjen e bimëve dhe më pas dërgimin në treg. Periudha më e mirë për të mbledhur bimë medicinale është maj – nëntor, ndërsja në dimër pezullohet thuajse totalisht puna.
Boronicat dhe aguliçet janë bimët që mbledh më me qejf Valentina, jo vetëm për vetitë e pafundme ushqyese që kanë, por edhe se fiton më shumë të ardhura dhe kanë më shumë kërkesë për t’u blerë, madje telefonatat për të blerë boronica i fillojnë që pa ardhur sezoni i tyre.
Me shitjen e bimëve medicinale ka arritur të blejë disa makineri të vogla që shërbejnë për pastrimin e tyre dhe ja bëjnë më të lehtë punën për ti paketuar e më pas për t’i shitur. Ndërsa tharja e luleve/bimëve bëhen në diell.
Ëndrra e Valentinës është të hapë një dyqan të vogël, në fshatin e saj dhe të shamngë transportimin në magazinat e Dibrës, punë që i merr shumë kohë. Trajnimet dhe takimet me shoqërinë civile i sheh si me shumë vlerë, jo vetëm për faktin që rrit njohuritë se si ta formalijozë biznesin në të ardhmen, por edhe si të fitojë më shumë klientelë, sidomos nga Tirana.
Valentina Shehu është një nga gratë e trajnuara nga Instituti per Zhvillim dhe Iniciativa Qytetare në kuadër të Projektit “Fuqizimi i rolit të gruas në zonën e Dibrës & promovimi i produkteve vendase” me mbështetjen financiare të Programit të Granteve të Vogla të Komisionit për Demokraci të Ambasadës së SHBA në Tiranë U.S. Embassy-Tirana.
Ata mbesin shumë të kënaqur nga mikpritja dhe nga bukuritë e fshatit tonë, me pak fjalë ne kemi një fshat të kompletuar me tradita, kultura dhe mjaft të veçantë për nga bukuria- shton Anila.
Periudha më e mirë për të vizituar bujtinën e Anilës është maj- tetor, ndërsa në dimër hasen me vështirësi të mëdha për shkak të të ftohtit dhe kushteve atmosferike, duke e bërë të pamundur pritjen e vizitorëve.
Panairi që u organizua në muajin Qershor, më ndihmoi të ftoj sa më shumë vizitorë në bujtinë dhe të ju tregoj për bukuritë që ka fshati Arras (vetëm 10 minuta nga Peshkopia).
🙌 Në kuadër të projektit “Fuqizimi i rolit të gruas në rajonin e Dibrës & promovimi i produkteve vendase”, i mbështetur financiarisht nga Programi i Granteve të Vogla të Komisionit për Demokraci i Ambasadës së Shteteve të Bashkuara-Tiranë, Instituti për Zhvillim dhe Iniciativa Qytetare ka organizuar Panairin Qe(r)shi n’Dibër me qëllim të promovimit të produkteve autentike dibrane, agroturizmit dhe bujtinave.
👩🌾👨🌾 Gjatë kësaj ngjarjeje të veçantë, 25 gra sipërmarrëse kanë marrë pjesë në sesionet trajnuese dhe workshopet e organizuara nga IZHIQ. Ato kanë pasur mundësinë të zhvillojnë kapacitetet e tyre dhe të mësojnë strategjitë për të bërë biznesin e tyre konkurrues në treg.
🌟 Ky panair ka qenë një rast unik për të promovuar traditën, kulturën dhe prodhimet autentike të Dibrës. Ne jemi të vendosur të vazhdojmë të zhvillojmë projekte të ngjashme, në bashkëpunim me Bashkinë dhe organizatat lokale, për të krijuar mundësi më të mëdha për zhvillimin dhe promovimin e rajonit tonë.
English Version
👩🌾👨🌾 During this special event, 25 entrepreneurial women have participated in training sessions and workshops organized by IZHIQ. They have had the opportunity to enhance their skills and learn strategies to make their businesses competitive in the market.
🙏 We express our gratitude to the Municipality of Dibër for their close collaboration in realizing this significant activity. Your cooperation has contributed to the success of the fair and the promotion of local products.
📸 Check out the photo gallery from the fair!
“Shesim edhe fruta, tregon Emrie Lata, por është shumë e vështirë të gjesh treg. Sivjet nuk arritëm ta shisnim prodhimin.”
“Megjithëse gratë janë inisiatore të nisjes së një biznesi vendas, janë burrat ata që e regjistrojnë biznesin në emrin e tyre” u shpreh Znj. Denisa Basha, Dr Kabineti – Bashkia Dibër. Ajo shpjegoi më tej rolin e pushtetit vendor në fuqizimin e sipërmarrjeve të drejtuara nga gratë.
Në takim u diskutuan vështirësitë dhe sfidat qe hasin këto gra në bizneset e tyre informale dhe shprehën dëshirën për të bashkëpunuar me organizata të shoqërisë civile për t’u bërë zëri i tyre.
English Version
In the meeting, were discussed the difficulties and challenges that these women face in their informal businesses and they expressed the desire to cooperate with civil society organizations to become their voice.
Shkak është bërë rruga pothuaj e pakalueshme dhe braktisja e fshatit . Në këtë fshat Florina ka rreth tridhjetë vite që jeton, që kur është martuar. Jetesa nuk ka qenë e lehte për Floridën dhe familjen e saj. Për dekada të vetmet të ardhura kanë qenë shitja e produkteve agrobujqësore si, fasulet e patatet, kryesisht tek të afërmit dhe e bimëve medicinale që familje i mbledh në bjeshkë. Fëmijët u rritën, njëri nga djemtë është larguar në emigracion, ndërsa tjetri punon në Peshkopi, por ende Florina vazhdon të prodhojë fasule e patate dhe të mbledhi bimë medicinale. Bashkëshorti, një ndërtuas duarartë, ashtu siç janë të gjithë burrat e kësaj anë punon herë pas here në ndërtim edhe larg shtëpisë dhe të ardhurat që krijon nuk janë të qëndrueshme. Në pranverë të dy me Florinën ngjiten në mal.’ Është e vështirë, tregon Florina. Çohemi në katër të mëngjesit dhe kthehemi natën vonë, gjashtë orë bëjmë rrugë çdo ditë, tre për t’u ngjitur dhe tre të tjera për të zbritur. Edhe procesi i mbledhjes nuk është i lehtë.”
Tashmë që po bëhet rruga dhe pas futjes së Rabdishtit në listën e 100 fshtarave turistikë, Florina ëndërron që banesën e saj prej guri ta kthejë në bujtinë, ashtu siç po sheh edhe bashkëfshatarë të tjerë ta bëjnë. “Edhe sot ne mirëpresim turistë në fshatin tonë, por ata janë të paktë. Ndodh edhe që na trokasin në derë dhe kërkojnë të blejnë produkte që prodhohen në këtë zonë, që është e njohur më produktet cilësore dhe me shije të veçantë. Synimi ynë është që ta kthejmë banesën në shtëpi pritjeje. Dhe ky nuk është thjesht dhe vetëm një dëshirë, kemi filluar të punojmë për këtë. Por duhet kohë dhe para dhe kemi nevojë për këshilla se si ngrihet dhe menaxhohet një bujtinë që pret turistë. Kjo ishte edhe arsyeja që e prita më shumë dëshirë ftesën për të marrë pjesë në aktivitet që po organizon IZHIQ me gratë në Dibër.”
Ndërsa, është dakortësuar për një plan global për të siguruar akses të plotë në shërbimet e kujdesit për sytë, edhe në Shqipëri mjekët oftalmologë kanë kërkuar nga Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrotjes Sociale të ndërhyjë për të parandaluar dëmet që shkakton diabeti në sy te pacientët, pasi 40% e tyre preken nga retinopatia diabetike dhe 1% e tyre janë të verbuar.
Përkthyer në Shifra:
👉 5000 – 10.0000 Persona mes tyre vlerësohen të kenë prekje të shikimit si pasojë e retinopatisë diabetike të avancuar
Në këtë tryezë diskutimi morën pjesë:
English Version
Për informimin e të drejtave të konsumatorëve dhe problematikave të lidhura më të drejtat e tyre, vazhdojnë takimet teknike midis grupeve të krijuara nga përfaqësues të qeverisjes vendore, gazetarë, fermerë, shoqëria civile etj në:
Ky projekt mbështetet financiarisht nga 
This project is financially supported by 
English 
Albanian